Nguyễn Lương Hải Khôi - Thành cổ Bắc Ninh và thành cổ Hakodate

Thành cổ Hakodate trên Google Maps.

Thành cổ Bắc Ninh trên Google Maps.

Giống nhau: Hai thành có kiến trúc ngôi sao kiểu Tây phương. Thời đại xây dựng cũng gần gần nhau.

Khác nhau: Ngày nay, một cái được quy hoạch thành công viên lịch sử, một cái bên trong chia lô bán nền từ đời nào không rõ. 

Lịch sử: Một cái thành nơi đánh nhau tranh giành ảnh hưởng giữa quân Thanh và quân Pháp. Quân Việt đông 7.000 người, đứng giữa, theo truyền thống thì ủng hộ thiên triều. Kết quả là thành thuộc địa. 

Còn cái kia? Sau khi hai lãnh địa Choshu và Satsuma tiến vào Edo, lật đổ Mạc phủ, Phó đề đốc Hải quân Mạc phủ là Enomoto Takeaki chạy lên thành Hakodate này để lập một nhà nước cộng hòa kiểu Tây Phương (soạn Hiến pháp dân chủ và tổ chức bầu tổng thống đầu tiên ở Châu Á). 

Quân Choshu và Satsuma truy kích, tiêu diệt nước cộng hòa non trẻ, bắt tổng thống Enomoto về Edo. Trong cuộc truy kích tàn quân Mạc phủ, em trai lãnh tụ Satsuma là Saigo Takamori bị đồng đảng của Enomoto giết. Những tưởng giờ đây sẽ là cuộc trả thù tàn khốc, không chém giết thì cũng... tù cải tạo. Nhưng...

Tại sao mày chạy lên cái thành đó lập nước cộng hòa kiểu Tây? Mày muốn Tây phương hóa hả? Mày giỏi thì Tây phương hóa cả cái đất Nhật Bản này luôn, chứ làm ở cái thành bé tí đó làm chi? 

Kẻ thù không đội trời chung bổ nhiệm Enomoto phụ trách Hải quân ! (Ban đầu làm ngoại giao trước, vì lúc nước sôi lửa bỏng, cần người giỏi ngoại giao với Tây. Khi ổn định việc đối ngoại thì Enomoto được quay về với sở trường thời Mạc phủ là Hải quân). 

Các anh võ sĩ Samurai Minh Trị không trả thù cựu thù bại trận, cũng không sợ cựu thù báo thù, giao luôn Hải quân và bảo: Chú thích làm gì thì làm, miễn hiện đại hơn Tây là được. (Hải quân Nhật Bản dưới tay Enomoto sau đó trở thành cái gì thì mọi người biết rồi).

 

NGUYỄN LƯƠNG HẢIKHÔI 15.07.2019