Nguyễn Thọ - Nắm đấm Tommie Smith

Đội tuyển U23 Việt Nam

Mỗi lần về Việt Nam, tôi cứ bị mất ngủ cả mười ngày, đến khi bắt đầu ngủ được thì lại quay về Đức. Ở đó, tôi chỉ mất nhịp một đêm, rồi lại ngủ bình thường. Ông bác sỹ giải thích: Khi bay về Việt Nam, mình đi ngược hướng mặt trời nên cái đầu nó phản ứng khác khi đi cùng chiều mặt trời. Vì vậy các cuộc đua « Công thức một »(Formula One) cũng được tổ chức một hoặc hai tuần một lần, từ Đông sang Tây để đám lái xe dễ quen với múi giờ từng nước.

Mất ngủ ngồi đọc báo mới hay tin là, hôm qua vận động viên da đen Tommie Smith được trao « Giải hòa bình Dresden » 2018. Giải thưởng này được nhà nước Đức trao tặng cho các cá nhân có thành tích xuất sắc trong công cuộc giải phóng loài người, trong đó Mikhail Gorbachow là một ví dụ.

Tommy Smith vô địch 200m và John Carlos, giải ba, cùng giơ cao nắm tay đeo găng đen để ủng hộ phong trào chống phân biệt chủng tộc ở Mỹ.

Tại Olympic mùa hè 1968 ở Mexico, Tommie Smith đã giơ cao nắm tay, bọc găng đen khi ông lên nhận huy chương vàng chạy 200m. Vận động viên da mầu đoạt huy chương đồng John Carlos cũng cùng Tommie giơ nắm tay đen ủng hộ phong trào chống phân biệt chủng tộc ở Mỹ.

Biểu tượng « Nắm đấm Tommie Smith » đã vượt ra khỏi khuôn khổ thể thao, gây chấn động thế giới và tạo ra một làn sóng đấu tranh chống phân biệt màu da chưa từng có ở Mỹ.

Tommie và John đã bị Ủy ban Olympic quốc tế IOC kỷ luật, đuổi khỏi giải năm đó vì bị coi là xâm phạm nguyên tắc « Không chính trị hóa thể thao ». Ủy ban Olympic quốc gia Mỹ còn tước quyền thi đấu suốt đời của hai vận động viên này.

Tommy Smith 50 năm sau tại Dresden, CHLB Đức.

50 năm sau, hành động dùng đấu trường thể thao làm diễn đàn chính trị của kẻ bị áp bức đã được nhìn nhận công bằng. Thể thao luôn bị kẻ mạnh thao túng để tuyên truyền chính trị, trong khi kẻ yếu bị cấm. Tommie Smith đã hãnh diện nhận giải Hòa Bình Dresden từ tay chủ tịch Câu lạc bộ bóng đá Đức Hertha BSC.

Colin Kaepernik chào quốc ca Mỹ trong tư thế quỳ.

Số là mùa hè 2016, để phản đối các hành động bạo lực của cảnh sát Mỹ đối với người da đen, cầu thủ bóng bầu dục Colin Kaepernick đã học tập Tommy Smith. Anh quỳ gối, không đứng dậy lúc quốc ca Mỹ được cử lên. Trong khi cánh hữu Mỹ lên án động tác quỳ gối « Colin Kaepernick knee » là không tôn trọng tổ quốc thì toàn bộ các cầu thủ đội Hertha BSC của Đức cũng ra sân chào khán giả bằng động tác quỳ gối để ủng hộ Colin Kaepernik.

Các cầu thủ bóng đá của CLB Hertha BSC Berlin quỳ gối ủng hộ Colin Kaepernik.

Tôi cũng đã nghĩ đến cảnh một hoặc vài cầu thủ U23 nào đó của Việt Nam dám xé rào, mặc chiếc áo có hình hoặc có chữ Hoàng Sa, Trường Sa trong lúc lên nhận cúp bạc. Cử chỉ đó trong lòng nước Trung Hoa chắc chắn sẽ đi vào lịch sử. Cả nhân loại sẽ biết đến bi kịch Hoàng Sa, Gạc Ma vì có những người Việt dám cắn răng nói lên nỗi nhục. Câu chuyện đó có thể sẽ dẫn đến một cuộc khủng hoảng ngoại giao, thậm chí đến những động thái quân sự. Nhưng từ giây phút đó, vị thế của Viêt Nam trên Biển Đông sẽ khác hẳn. Kẻ cướp sẽ không dám coi thường con mồi.

Nghĩ nhưng không hy vọng, vì các vận động viên da đen nói trên là kết tinh từ hàng chục triệu người nung nấu và khao khát quyền làm người suốt ba thế kỷ. 

Sự quan tâm yếu ớt của người Việt đến những cồn cát ngoài biển Đông không thể sản sinh ra những trái tim khối óc vượt qua nỗi sợ. Tôi không trách các cháu U23. Dân tộc nào, tinh hoa nấy.

FB THO NGUYEN 20.02.2018