Fidel Castro : Xác ướp đã chết

Trang bìa Courrier International tuần này về Fidel Castro: "Cuba giải phóng" 

(Xã luận của Courrier International 30/11/2016) Bạn nghĩ gì về một đất nước mà giết một con bò có thể lãnh án tử hình? Một quốc gia vốn là « vựa đường của thế giới » nhưng gần đây buộc phải nhập khẩu đường ?

Năm 2006, khi nhường ngôi lại cho ông em Raul, bốn mươi bảy năm sau cách mạng, Fidel Castro đã thành công trong việc giết chết nền kinh tế Cuba, với cớ xây dựng « con người mới ». Và đông đảo những con người từ chối trở thành « mới » này đã bị tống vào các trại cải tạo hoặc bị hành quyết.

Năm 1959, Cuba là nền kinh tế thứ tư ở châu Mỹ la-tinh. Ngày nay, 11 triệu rưỡi người Cuba phải chật vật mới có được các mặt hàng thiết yếu - từ cục xà bông đơn giản cho đến chai dầu gội đầu - và không được ăn một miếng bít-tết từ nhiều thập niên.

Đã hẳn người cầm quyền trước đó là nhà độc tài Fulgencio Batista chẳng hề nhân từ chút nào. Ông ta đã bán đứng nền kinh tế cho các công ty đa quốc gia Mỹ và cho mafia. Nhưng cho dù trấn áp, Batista vẫn buộc lòng phải chịu đựng các đảng chính trị, báo chí (vốn đã hoan nghênh chiến thắng của Castro, trước khi bị Castro cấm đoán !), các nghiệp đoàn…

Trong số các cải cách dè dặt của Raul Castro từ mười năm qua, việc mở cửa du lịch đã trở thành nguồn cung ứng chính cho đất nước sau khi Liên Xô sụp đổ và hỗ trợ của Venezuela sụt giảm. Nhưng, ngoài cái chết của Fidel Castro, việc Donald Trump đắc cử có thể thay đổi thế cờ. Tổng thống tương lai của Mỹ cho biết sẵn sàng xét lại quá trình xích lại gần La Habana do Barack Obama cam kết.

Nếu kế hoạch dỡ bỏ lệnh cấm vận vô nghĩa lâu nay của Obama bị xóa bỏ, cả hai nước láng giềng đều thiệt hại. Hoa Kỳ mất đi các cơ hội làm ăn, và đảo quốc tiếp tục bị đông lạnh. Mặc dù « xác ướp » - như nhiều người Cuba gọi Fidel Castro - lần này đã chết thật sự.