Việt Nam trỗi dậy dưới sự kiểm soát của Bắc Kinh

Các đại biểu Phùng Quang Thanh, Trần Đại Quang, Nguyễn Thiện Nhân tại Đại hội Đảng 12.

(Michel De Grandi, Les Echos ngày 21/01/2016) Đảng Cộng sản họp đại hội. Chương trình nghị sự : thay đội ngũ mới và thích ứng với TPP.

Sự kiện diễn ra mỗi năm năm một lần. Đảng Cộng sản Việt Nam, họp tại Hà Nội, trước hết phải đề cử ra các tân lãnh đạo : Tổng bí thư, Thủ tướng, Chủ tịch nước (và Chủ tịch Quốc hội – ND). Trong khi bầu lại phân nửa các thành viên Bộ Chính trị, những cán bộ cao cấp của đảng còn phải thông qua kế hoạch kinh tế 5 năm, dự kiến đưa GDP trên đầu người từ 3.200 đô la hiện nay lên 3.500 đô la vào năm 2020, kéo tỉ lệ lạm phát xuống dưới mức 5% và thâm hụt ngân sách dưới 4% GDP.

Ba mươi năm chính sách Đổi Mới

Vào lúc đất nước kỷ niệm 30 năm chính sách Đổi Mới, việc xét duyệt kế hoạch 5 năm sẽ có được sự đồng thuận, trừ một sự thay đổi ít có khả năng diễn ra. Việt Nam đang trên một hướng đi hết sức tích cực. GDP của nước này trong năm nay sẽ tăng 6,7% cũng như năm 2015, trên cơ sở tiêu thụ cá nhân (tăng 9,3% trong năm 2015) và đầu tư nước ngoài đặc biệt năng động (tăng 17,4% so với năm 2014)

Thành viên Tổ chức Thương mại Thế giới

Nếu đất nước 90 triệu dân với dân số rất trẻ này tỏ ra thu hút, cũng vì Việt Nam đã gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) và trở thành thành viên Hiệp định Đối tác Chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP). Tác động của TPP lên nền kinh tế là có lợi, với điều kiện phải có những nỗ lực thực sự để thích ứng.

Nicolas Audier, luật sư làm việc lâu năm tại Việt Nam giải thích : « Để có thể thích ứng được nhiều nhất, chính quyền sẽ phải cải thiện tính minh bạch trong thị trường tài chính công, đấu tranh chống tham nhũng và giám sát việc tôn trọng sở hữu trí tuệ ». Những đòi hỏi hết sức cao. Bởi vì nếu chỉ sửa đổi thị trường tài chính công chẳng hạn, sẽ phải xem xét lại một phần tài chính của đảng ở cấp tỉnh. Tất cả được thực hiện dưới cặp mắt sắc bén của Bắc Kinh.

Trung Quốc kèm sát các lãnh đạo cao cấp

Đó là một sự thực : Đại hội Đảng rõ ràng diễn ra dưới sự kiểm soát của Trung Quốc. Hơn nữa, chuyến thăm Hà Nội của chủ tịch Tập Cận Bình hồi đầu tháng 11 được nhiều nhà quan sát cho rằng đây là chiếc ấn của Bắc Kinh đóng lên duyệt các chọn lựa của Đảng Cộng sản Việt Nam. Trung Quốc kèm sát giới lãnh đạo của nước láng giềng, vốn không tỏ ra ngờ vực ông anh lớn. Benoît de Tréglodé, giám đốc chương trình châu Á của Irsem tóm tắt : « Người ta có thể bất đồng về một vấn đề và hợp tác trên một kế hoạch khác, cả hai diễn ra cùng một lúc là chuyện bình thường ».

Tranh chấp lãnh thổ

Bắc Kinh tuy là đối tác thương mại hàng đầu của Việt Nam, nhưng cả hai nước vẫn xung đột về vấn đề chủ quyền lãnh thổ tại Biển Đông. Cả hai đảng Cộng sản Trung Quốc và Việt Nam cố nắm lấy tình hình và ấn định ra những giới hạn không nên vượt qua.

Sébastien Colin thuộc Trung tâm nghiên cứu của Pháp về Trung Quốc đương đại đặt tại Hồng Kông giải thích : « Đó là lý do khiến Hà Nội không theo chân Manila, nộp đơn kiện lên Tòa án Trọng tài Quốc tế của Liên Hiệp Quốc, vì sẽ gây căng thẳng trong quan hệ với Bắc Kinh. Điều đó không có lợi gì ».