Xung đột Việt-Trung trên Biển Đông : Nhiều nghị sĩ Mỹ lên án Trung Quốc

Tàu TQ (phải) tấn công tàu VN hôm 03/05/2014.

(AFP 09/05/2014) Nhiều nghị sĩ Mỹ hôm 09/05/2014 chỉ trích các hành động « gây quan ngại sâu sắc » tại các vùng tranh chấp ở Biển Đông, và cổ vũ thông qua đạo luật nhằm tìm kiếm các giải pháp hòa bình cho  các xung đột trên biển.

Căng thẳng giữa hai nước láng giềng cộng sản Trung Quốc và Việt Nam tăng cao từ lúc Bắc Kinh loan báo vào tuần rồi việc đưa giàn khoan vào vùng biển tranh chấp. Nhiều vụ đụng độ đã diễn ra giữa các tàu Trung Quốc và Việt Nam, bên này đều đổ cho bên kia đã gây ra sự cố.

Trong một thông cáo, các nghị sĩ Mỹ tuyên bố : « Diễn biến gần đây của việc Trung Quốc đưa giàn khoan được quân đội và tàu bè hộ tống vào vùng biển tranh chấp ở ngoài khơi bờ biển Việt Nam – và các chiến thuật gây hấn tiếp theo của các tàu Trung Quốc, kể cả việc đâm thẳng vào tàu Việt Nam – thật đáng quan ngại một cách sâu sắc. Các hành động này đe dọa đến tự do lưu thông thương mại thế giới trong một khu vực thiết yếu ».

Nhóm các nghị sĩ Mỹ thuộc cả hai đảng, do thượng nghị sĩ Robert Menendez, Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Thượng viện dẫn đầu, đã bảo trợ cho một nghị quyết không mang tính chất ràng buộc được đệ trình vào tháng Tư, lên án việc sử dụng vũ lực và khuyến cáo giải pháp ngoại giao hòa bình cho các yêu sách chủ quyền lãnh thổ và trên biển.

Trung Quốc và Việt Nam đã từng đối đầu trong một cuộc chiến tranh biên giới ngắn ngủi năm 1979, đã gặp bế tắc trong việc tranh chấp lãnh thổ kéo dài về vùng biển và quyền khai thác dầu khí, đánh cá liên quan,  chủ quyền Hoàng Sa và Trường Sa.

Nhưng Bắc Kinh cũng tranh cãi gay gắt với các quốc gia châu Á khác cũng đòi chủ quyền tại Biển Đông, trong đó có Philippines và Malaysia, cũng như với Nhật Bản tại Biển Hoa Đông. Tháng 11/2013 Trung Quốc tự ý quy định « vùng nhận dạng phòng không » (ADIZ) bao trùm lên cả quần đảo tranh chấp Senkaku/Điếu Ngư, khiến Washington nhanh chóng lên án.

Các nghị sĩ cảnh cáo rằng ADIZ và việc Bắc Kinh « quấy nhiễu tàu bè Nhật xung quanh lãnh thổ đang do Nhật quản lý tại Biển Hoa Đông, đã đặt ra những câu hỏi nghiêm trọng về thái độ của Trung Quốc đối với an ninh khu vực ».

Trước đó cũng trong ngày thứ Sáu 9/5, Bắc Kinh đã phản đối những lời chỉ trích « vô trách nhiệm » của Hoa Kỳ về việc leo thang xung đột với Việt Nam.

Trợ lý Ngoại trưởng Mỹ Daniel Russel hôm thứ Tư 7/5 tại Hà Nội nói với báo chí rằng Washington phản đối « bất kỳ hành động đe dọa nào » trong tranh chấp lãnh thổ, và hy vọng vấn đề chủ quyền sẽ được giải quyết thông qua con đường ngoại giao.