Trung Quốc : Những món tiền lì xì Tết đáng ngờ

(Le Monde 24/01/2012) Trung Quốc mừng năm mới âm lịch vào thứ Hai 23/1, năm Thìn, và người ta hồi hộp đón chờ những phong bao lì xì màu đỏ. Được xem là mang lại điềm lành, những chiếc « hồng bao » này thường chứa những tờ giấy bạc 100 nhân dân tệ, cũng có màu đỏ.

Theo truyền thống thì những chiếc phong bao lì xì được tặng cho những người trong gia đình và bà con thân thuộc, nhưng trong giới kinh doanh hay chính trị thì lại khá nhập nhằng. Thậm chí từ « hồng bao » nay còn trở thành đồng nghĩa với tham nhũng. Ai muốn thu hút các nhà báo đến dự họp báo, chỉ cần phân phát các « hồng bao » trong đó có khoảng 300 nhân dân tệ (35 euro).

Trong năm nay, năm thay đổi những người lãnh đạo chóp bu của đảng, các doanh nhân và chính khách lại càng được cảnh báo về vấn đề này. Tại tỉnh Quảng Đông chuyên về kỹ nghệ, nơi mà toàn bộ dân cư một làng đã từng nổi dậy phản kháng việc tịch thu đất đai của họ để giao lại cho các nhà đầu cơ địa ốc, đã có 370.000 tin nhắn SMS được gởi đến cho các viên chức để nhắc nhở các nguyên tắc đạo đức.

Người lao động nhập cư vật vờ đợi tàu về quê ăn Tết.

Có một Trung Quốc nghèo khổ của những người lao động nhập cư, từ mười ngày qua tràn ngập các nhà ga, với những chiếc túi xách nặng nề, hy vọng sẽ leo lên được một chuyến tàu, hy vọng người chủ sẽ tặng cho tiền tàu xe. Nhà máy nào quá keo kiệt sẽ có nguy cơ công nhân không quay trở lại sau Tết, nhất là trong bối cảnh một năm có nhiều biến động với các vụ đình công.

Ngược lại tại các công ty lớn, người ta không hề hà tiện trong việc lì xì cho các cán bộ, với các phong bì chứa số tiền thưởng hào phóng, hay một chiếc điện thoại thông minh mới toanh. Trong năm con rồng, món quà thuộc hàng « sao » thường là một chiếc iPad. Đây là lựa chọn lý tưởng của các doanh nhân, vì nó làm cho cả gia đình của khách hàng thích thú, và ít mang dáng vẻ tham nhũng, hối lộ so với những chiếc phong bì dầy cộm giấy bạc. Tại cửa hàng AppleStore trên con đường Huaihai mua bán nhộn nhịp ở Thượng Hải, một người bán hàng cho biết có những người mua một lần cả tá iPad để biếu cho các đối tác.

Máy tính bảng cho đảng viên

Red Pad

Trong những ngày cận Tết, iPad gặp phải một đối thủ, đó là « Red Pad », dành riêng cho các cán bộ đảng. « Chúng tôi phải cạnh tranh với các nhãn hiệu nước ngoài » - một đại diện của công ty kinh doanh mặt hàng này giải thích với tờ Nam Phương Đô Thị - gợi ra ý tưởng về một món quà khi muốn được một viên chức ban ơn mưa móc. Nhiều cư dân mạng cho rằng món đồ chơi cao cấp này là dấu hiệu của hối lộ, nhất là với cái giá lên đến 9.999 nhân dân tệ, tương đương 1.200 euro, nhưng Red Pad có những ứng dụng đặc thù. Một trong số các ứng dụng này cho phép lật xem những trang của các nhật báo lớn của đảng, một ứng dụng khác để kiểm tra thẻ nhà báo, vân vân.

« Ngày nay ranh giới giữa chiếc phong bao lì xì bình thường và hối lộ đã bị nhòa đi » - giáo sư Lý Huy, trường đại học Phục Đán ở Thượng Hải, và là tác giả một công trình nghiên cứu về đề tài này tỏ ý tiếc. Người ta đang gắng sức che giấu nạn đút lót qua truyền thống lì xì, một dạng được gọi là « guanxi » tức « quan hệ » - khi quan hệ cá nhân được đặt lên trên hợp đồng chính thức. Ông Lý Huy than thở : « Người Trung Quốc chỉ trích nạn tham nhũng nhưng lại không chịu đấu tranh chống lại tệ nạn này ».