Affichage des articles dont le libellé est Trí thức. Afficher tous les articles
Affichage des articles dont le libellé est Trí thức. Afficher tous les articles

mardi 12 mars 2024

Hoàng Dũng - Michel Ferlus

 

Trong một cuộc hội thảo tổ chức tại Viện Ngôn ngữ học Hà Nội, thầy Đoàn Thiện Thuật kéo tay tôi đến trước mặt nhà ngữ học Michel Ferlus nói mấy lời giới thiệu.

Lúc đó, Michel Ferlus vừa xuất bản công trình nổi danh "Spirantisation des obstruantes médiales et formation du système consonantique du vietnamien", sau được thầy Hoàng Tuệ dịch đăng trên tạp chí Ngôn ngữ.

Tôi lúng túng, lí nhí nói những gì mà bây giờ, sau mấy chục năm, thú thật đã quên mất. Kẻ mới bước chân vào con đường nghiên cứu là tôi, trước một tượng đài lừng lẫy như Michel Ferlus, biết ăn làm sao nói làm sao!

lundi 11 mars 2024

Bông Lau - Krystyna Pyszková

 

Là tên của cô sinh ziên luật khoa của đại học Charles University, thủ đô Prague, Cộng hòa Tiệp.

Nàng được 25 cái xuân xanh. Chi tiết cá nhân thấy đề cao 1.81 mét nhưng không ghi trọng lượng, nhưng nhìn hình thấy chắc là nhẹ hều.

Krystyna Pyszková sinh trưởng ở thị trấn Třinec chỉ có 30 ngàn dân, cách 20 km là biên giới Ba Lan. Có thể đoán mò rằng gốc của nàng là một cô gái đồng quê cao gơ thiệt thà chất phác truyền thống chăng?

lundi 19 février 2024

Lê Học Lãnh Vân - Nỗi oan thế kỷ

 

Giữa những ngày mùng Tết, đài truyền hình quốc gia Việt Nam (VTV) đã loại bỏ hai tập phim về tuổi thơ của Trương Vĩnh Ký trong loạt phim hoạt hình “Khát vọng non sông”. Truớc đó, hai tập phim này cũng bị loại bỏ bởi đài truyền hình Cần Thơ.

Sự loại bỏ này, nhìn từ bên ngoài, giống như sự tiếp nối của hành động cấm ra mắt sách “Trương Vĩnh Ký, Nỗi Oan Thế Kỷ” của nhà biên soạn uy tín Nguyễn Đình Đầu!

Cuộc đời và sự nghiệp của Trương Vĩnh Ký thật có những điều khiến nhiều người thảo luận. Nhìn chung người đời sau xét ông trên hai phương diện: phương diện học thuật và phương diện chính trị. Dù có quan điểm của riêng mình, bài viết này không chủ ý trình bày quan điểm đó mà tìm hiểu về thái độ của xã hội đối với các quan điểm khác nhau về ông.

lundi 29 janvier 2024

Trần Thanh Cảnh - Đọc "Một khoảng nối dài Việt Nam Cộng Hòa"

 

Phải nói luôn là tôi mất khoảng hai tháng, vật vã mới đọc xong cuốn sách này.

Một cuốn hoàn toàn khác phong cách hấp dẫn của Tạ Chí Đại Trường trong "Lịch sử nội chiến Việt Nam" "Chuyện phiếm Sử học", những cuốn mà tôi thích.

Đọc "Một khoảng nối dài Việt Nam Cộng Hòa", có lúc cảm thấy như đang đọc "Bất khuất" xưa của Nguyễn Đức Thuận: những mô tả về trại cải tạo không khác gì mấy những trang về "địa ngục trần gian Côn Đảo" khi xưa. Lại nữa, đọc sách ông Trường, thấy có cả tuổi trẻ của mình bị bỏ đói, rét khốn khổ vật lộn kiếm miếng ăn thêm trên miền biên viễn để mà tồn tại.

vendredi 26 janvier 2024

Lưu Trọng Văn - Dành cho quê hương

 

Sáng nay Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM tổ chức giới thiệu Bộ sưu tập tranh của danh họa Lê Bá Đảng do vợ chồng nhà phê bình nghệ thuật - văn học Thụy Khuê tặng.

Khi biết nhã ý của vợ chồng nhà văn Thụy Khuê muốn bộ sưu tập tranh nghệ thuật hơn 230 bức của Lê Bá Đảng gửi tặng quê hương, ông Phan Nguyễn Như Khuê trưởng ban Tuyên giáo thành ủy TP.HCM cùng ông Trần Thế Thuận giám đốc sở Văn hóa Thông tin đã bay qua Paris trực tiếp trao đổi với vợ chồng bà Thụy Khuê, để Bảo tàng Mỹ thuật TP.HCM được tiếp nhận di sản mỹ thuật này.

Và hôm nay TP.HCM đã tổ chức buổi ra mắt tranh Lê Bá Đảng do ông bà Thụy Khuê tặng rất trang trọng. Ông chủ tịch Phan Văn Mãi gửi lẵng hoa chúc mừng. Ông Dương Anh Đức phó chủ tịch thành phố cùng vợ chồng bà Thụy Khuê cắt băng khánh thành.

mardi 2 janvier 2024

Nguyễn Văn Tuấn - Tản mạn đầu năm: Ai là trí thức?

 

Hôm nọ, tôi thấy một buổi lễ có nhan đề 'Vinh danh trí thức trẻ'. Mỗi lần thấy mấy chữ này là tôi cứ tự hỏi 'ai là trí thức'?

Tôi là một giảng viên đại học và cũng là một người làm nghiên cứu khoa học, mà lại hay viết báo, nên bạn bè xem tôi là 'trí thức'. Nhưng thú thiệt, tôi không biết cái danh xưng đó có nghĩa là gì. Trong những buổi tán gẫu chuyện đời, bạn bè tôi ở Úc có khi nói ngẫu nhiên 'ông là trí thức', và tôi thường hỏi lại "nếu tôi là trí thức, vậy ông là gì? Là 'trí ngủ' hả"? Và, từ trong thâm tâm tôi cũng không dám nhận mình là bậc trí thức vì không hiểu rõ ý nghĩa của danh từ đó.

Thành ra, tôi ngạc nhiên khi thấy trong các hội nghị khoa học ở trong nước người ta tự xem mình là bậc trí thức. Ban tổ chức hội nghị thường hay tổ chức những buổi lễ vinh danh những người đó. Thỉnh thoảng người ta còn cho danh xưng 'trí thức trẻ', làm tôi tự hỏi 'vậy ai là trí thức ... già?'. Nghĩ chơi vậy thôi.

samedi 16 décembre 2023

Kim Văn Chính - Kỹ sư công nghệ thông tin Nguyễn Tiến Trung đã sang Đức tị nạn

Tôi có đôi lần gặp hoặc nhìn thấy Nguyên Tiến Trung cách đây khoảng 10 năm, chủ yếu ở các cuộc biểu tình chống Trung Quốc lấn chiếm Biển Đông hoặc trong các hoạt động của các "nhà dân chủ" hồi đó.

Anh là một thanh niên nhiệt huyết và thẳng thắn, nhất là với tinh thần đấu tranh cho một nền dân chủ cho nước nhà.

Từ hồi học công nghệ thông tin bên Pháp (cấp đại học và thạc sĩ), anh đã có nhiều hoạt động dân chủ đáng chú ý.

jeudi 30 novembre 2023

Trần Vương Thuận - Một nhà sư hiện sinh

 

Nay nhục thân của thầy Tuệ Sỹ đã về nơi trà tỳ, rồi thành tro bụi, tất nhiên. Nhưng tro bụi không mất, tro bụi sẽ tuần hoàn, miên tục, trong các hình thái khác, ở cõi ta bà này.

Tôi chỉ tiếp xúc với ngài Tuệ Sỹ qua sách vở, những trước tác, dịch phẩm, luận giải của ông. Và vì thế, nghĩ về ông, tôi thường tiếc 17 năm tù đày của ông.

Thời gian ấy, khi sức làm việc đang ở kỳ sung mãn, có thể nếu có các điều kiện làm việc đơn giản nhất, có lẽ những người thụ hưởng như tôi đã có nhiều hơn những ngón tay chỉ trăng, có nhiều hơn một người bạn chữ để song thoại, tư ghì.

Lê Học Lãnh Vân - Ngã nguyện vô cùng

 

Việc Thầy Tuệ Sỹ viên tịch làm dậy sóng cõi mạng. Lớp lớp sóng Tiếc Thương, sóng Yêu Kính, sóng Từ Bi, sóng Tỉnh Thức…

Vậy thì, sự ra đi của Thầy là một sự kiện văn hóa, một sự kiện văn hóa lớn. Lớn tới độ nó dằn được các ồn ào của những của dư luận xốc nổi thường xảy ra trên công luận tại Việt Nam. Và nó dẫn dắt sự cao khiết, tĩnh lặng, thâm sâu.

Vậy mà truyền thông chính thống, nhìn chung, không đưa tới công chúng tin tức đẫm tính văn hóa này.

Nguyễn Thông - Thời gian

Thời gian là thứ tài sản vô giá ai cũng có, chỉ có điều nó được sử dụng như thế nào.

Gần 500 đại biểu quốc hội được thể chế tự nhận là tinh hoa của đất nước, dành rất nhiều thời gian để bàn chuyện đấu giá biển số xe, đặt tên cái thẻ tùy thân là gì...

Thì thời gian bị biến thành rác, thậm chí không bằng rác bởi rác vẫn có ích (bón cây, đốt làm ra điện...).

lundi 27 novembre 2023

Nguyễn Gia Việt - Sức ảnh hưởng của một vị chân tu

 

Chỉ có hai tờ báo mạng Tuổi Trẻ và Giác Ngộ đưa tin Đại Lão Hòa Thượng Thích Tuệ Sỹ viên tịch. Mà Giác Ngộ là của bên Phật giáo, vị chi truyền thông chỉ có Tuổi Trẻ.

Truyền thông Việt Nam rất giỏi, rất siêng đưa tin anh diễn viên này làm đám cưới anh ca sĩ kia, anh nào ôm bông cô dâu. Rồi anh công an này gặp tai nạn, khi tỉnh lại kêu tên ai trước. Siêng năng tả nồi "nước dùng" hủ tíu, tả cảnh người ăn húp "sồn sột" ra làm sao.

Nhưng đưa tin một vị học giả Phật giáo uyên bác qua đời thì không, vì nhiều lẽ.

samedi 25 novembre 2023

Nguyễn Viện - Thích Tuệ Sỹ, một hành giả vô úy giữa trần gian sầu lụy

 

Mặc dù đã được tiên liệu, nhưng sự viên tịch của Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ vẫn tạo ra một xúc động lớn với những ai quan tâm đến Phật giáo Việt Nam trong giai đoạn phức tạp này.

Riêng với thày Tuệ Sỹ không chỉ là một vị lãnh đạo tinh thần đáng kính của giáo hội Phật giáo Thống nhất, thày còn là một thi sĩ tài hoa, một học giả uyên  bác.

Với cá nhân tôi, tôi thành thật kính ngưỡng một khí phách đã trở nên hiếm có trong thời đại chúng ta. Đó là tinh thần vô úy không khoan nhượng, không thỏa hiệp với cái xấu, cái ác của Hòa thượng Thích Tuệ Sỹ.

Đỗ Duy Ngọc - Ngài Thích Tuệ Sỹ

 

Có một vị chân tu với thân hình gầy gò, khắc khổ nhưng đôi mắt sáng tinh anh. Đôi mắt của ngài như nhìn thấu suốt những điều sâu xa nhất, sâu thẳm nhất của Triết học Phật Giáo.

Học giả Đào Duy Anh đã từng cho rằng ngài là viên ngọc quý của Phật Giáo Việt Nam. Ngài là vị Thiền sư thông tuệ Phật học. Ngài còn là người thấu hiểu tận cùng Triết học Đông Tây. Ngài lại là một thi sĩ, một nghệ sĩ đích thực. Những vần thơ của ngài vang lên trong cõi tịch mịch của đất trời, trong nhiễu nhương ly loạn.

Thi sĩ khinh bạc Bùi Giáng, từng thốt lên: "Nhưng ai có ngờ đâu nhà sư kín đáo e dè kia, không hề bao giờ có vướng lụy, lại còn mang một nguồn thơ Việt phi phàm? Một bài thơ "Không đề" của ông đủ khiến ta khiếp vía mất ăn mất ngủ:

vendredi 24 novembre 2023

Mạnh Kim - Tuệ Sỹ, buông tay nơi vách núi

 

Không có ngôn từ nào đủ để miêu tả chính xác và đầy đủ về chân dung một người nhỏ thó về ngoại hình, nhưng quá khổ về tầm vóc của Thầy Tuệ Sỹ.

Thầy không chỉ là một nhà tu. Thầy là một nhân vật văn hóa vĩ đại với dấu ấn vĩ đại trong lịch sử văn hóa Việt Nam. Thầy là nhà thơ, Thầy là nhà văn, Thầy là nhà nghiên cứu Phật học, Thầy là triết gia, Thầy là thiền sư, Thầy là giảng sư của nhiều thế hệ…

Thầy là một người rất Việt Nam, một con người phi thường, một nhân vật ngoại hạng. Tất cả những gì được tích lũy trong con người bình dị này đều do tự học. Thầy tự học tiếng Phạn, tự học chữ Hán, tự học dương cầm… Chỉ có một trí tuệ siêu việt khác thường mới có thể lãnh hội ít nhất 12 ngôn ngữ với trình độ thông thạo tuyệt luân.

mercredi 15 novembre 2023

Lê Học Lãnh Vân - Nhớ anh Nghiêm Xuân Hải

Những ngày mới qua Pháp tôi được anh Nguyễn Thới Lai, ngành Hóa học, dẫn đi đây đó giới thiệu vài người quen và đưa đến sân tennis.

Đang nói chuyện với anh Lai tại sân thì một anh da ngăm đen, tướng bặm trợn, chạy tới hỏi thằng Vân mà Lai nói đây hả? Giời ơi, ốm vậy? Phải mập lên mới đủ sức chịu lạnh. Tôi có một chồng hộp gan béo ngoài xe, chốc lấy về mà ăn!

Ông bạn bặm trợn đó tên Nghiêm Xuân Hải, một người tôi sẽ giao thiệp gắn bó nhiều trong thời gian bên Pháp, và để trong tôi nhiều dấu ấn. Một lúc sau anh Lai về trước, anh Hải giữ tôi lại, đưa về tận nơi ở và nhất định bắt phải lấy chồng hộp gan béo. Trên xe anh nói mấy bạn Việt Nam mới qua dễ thương, mà rụt rè quá! Rụt rè khiến mình co lại, mất cơ hội. Tây cũng không thích rụt rè. Người tốt không nói, có những người thấy mình rụt rè lại lấn tới, giành phần mình, ăn hiếp mình.

mercredi 1 novembre 2023

Lê Học Lãnh Vân - Quầng sáng quê hương

 

Trong hình là người bạn học của tôi, anh Dương Quang Tiến, đang trình bày báo cáo của mình tại hội thảo quốc tế lần thứ 14 về Pin Lithium Cao cấp ứng dụng cho xe hơi, tổ chức tại tòa nhà Landmark 81 Thành phố Hồ Chí Minh!

Bạn là người chủ trì nghiên cứu Pin xe hơi tại Bộ Năng lượng Mỹ (DOE, Department of Energy), được coi là người Mỹ gốc Việt thành đạt tại Mỹ.

Bạn vừa làm một việc có nhiều ý nghĩa với Việt Nam: a) Tổ chức tại Việt Nam hội thảo quốc tế lần thứ 14 về Pin Lithium cao cấp ứng dụng cho xe hơi, và b) Tổ chức kết nghĩa giữa hai trường đại học Tổng Hợp Tp Hồ Chí Minh và trường đại học bang Washington. Trước đó bạn đã đưa một số cán bộ nghiên cứu, giảng dạy Việt Nam sang Mỹ tu nghiệp và/hay làm luận án, tiến sĩ.

lundi 30 octobre 2023

Dũng Đặng - "Kẻ nằm vùng" Nguyễn Thanh Việt

 

Trích phát biểu của Viet Thanh Nguyen :

“Tháng Tư đen là cụm từ mà một số người Mỹ gốc Việt sử dụng để nói về ngày 30/04 năm 1975. Tôi nghĩ rằng việc họ tập trung lại với nhau để kỷ niệm ngày này là một cách để tưởng nhớ về một sự kiện mà theo họ đã không được nhớ đến một cách đầy đủ không chỉ ở Mỹ mà còn cả ở Việt Nam.

Họ nhận ra rằng tại Việt Nam, lịch sử (về họ) đã bị tẩy xóa bởi họ bị coi là những kẻ thua cuộc, bị gắn mác “ngụy”. Còn tại nước Mỹ, những người này cảm thấy mình như vô hình, bởi ngay cả những người Mỹ đã từng chiến đấu cùng với những người lính Việt Nam Cộng Hòa cũng muốn “giả vờ” là họ không tồn tại.

samedi 26 août 2023

Huy Đức - Những người Việt Nam quốc gia

 

Năm 2005, khi đến “vùng D. C.” học về chính sách công, một tham tán công sứ của Đại sứ quán Việt Nam tại Mỹ giới thiệu tôi gặp GS Nguyễn Mạnh Hùng. Nhiều lần, hai cha con tôi được ông lái xe đưa đi ăn ở George Town hoặc đưa về ngôi nhà của ông ở vùng Fairfax, ngôi nhà có phía sau là rừng, thỉnh thoảng có một vài chú nai nhẩn nha gặm lá.

GS Nguyễn Mạnh Hùng được số đông trong cộng đồng người Việt ở nước ngoài kính trọng, dù những người cực đoan vẫn chỉ trích việc ông về nước nhiều, sẵn sàng tiếp xúc với các nhà lãnh đạo và đến nói chuyện ở những nơi như Ban Đối ngoại, Hội đồng Lý luận Trung ương, Học viện Ngoại giao…

GS Nguyễn Mạnh Hùng là một trong những người Việt Nam đầu tiên nhận được học bổng Fulbright [1960] sang Mỹ học về quan hệ quốc tế. Và, ông cũng là người Việt tị nạn đầu tiên lãnh đạo một trung tâm nghiên cứu Đông Dương ở một trường đại học Mỹ [George Mason University].

mercredi 16 août 2023

Nguyễn Thông - Lý sự… cùn (1)

Đâu đó trên mạng xã hội, trên phây búc, thậm chí cả trên báo chí chính thống mậu dịch quốc doanh, có những người dạng nhà này nhà nọ, tên tuổi, chức tước, danh tiếng cũng không đến nỗi nào, đã đăng đàn diễn thuyết, giáo hóa, chỉ đường.

Giá họ cứ sòng phẳng như anh Quang lùn (Trần Nhật Quang) ăn nói bỗ bã thô tục, ruột ngựa, nghĩ gì nói thế đã đi một nhẽ. Đằng này, họ ra vẻ hiểu biết, nhiều lý luận (gớm, xứ ta lắm nhà lý luận) làm nhiệm vụ cởi trói trí tuệ cho thiên hạ. Tôi chỉ đề cập hai trường hợp.

Một “nhà” viết tút khá công phu phân tích cuộc chiến tranh ở Ukraine. Tuy ra vẻ khách quan, chả đứng về phía nào, nhưng qua sự bộc lộ, người ta thấy ngay “nhà” bênh ai, chê ai, ngả về đâu.

mardi 8 août 2023

Nguyễn Thông - Một quá khứ không dễ bị chôn vùi (2)

 

Gõ những dòng này sau khi đã mất mấy đêm để dừng ở chữ cuối cùng trong lời kể của nhân chứng Mai Văn Niệm, nhân vật cuối của cuốn sách “phi hư cấu”, tôi bàng hoàng. Tôi sẽ không lược lại nội dung sách, nhất là các anh Thái Kế Toại, Trương Huy San… vừa làm rồi.

Trong sách, 25 người tự kể về đời mình, là 25 mảnh ghép lịch sử về cải cách ruộng đất. Nhiều khi tự hỏi, sao một người thầy giỏi giang, đạo đức, tài năng như thầy Ngụy Cao Hiền mà người ta đang tâm vu cho quốc dân đảng và lôi ra xử bắn. Hiền tài như thầy Hiền (người đã dạy đám học trò nghèo thành người tài giỏi của đất nước, trong đó có nhà sử học lừng danh Hà Văn Tấn), liệu nước này có được mấy người?

Xin chép lại đôi dòng trong cuốn sách, lời kể của chứng nhân-nạn nhân Trần Văn Kinh: