Đến với những nạn nhân « gu-lắc » Trung Quốc (1)

Orinbek Koksebek, 38 tuổi, người Kazakhstan, bị tống đi cải tạo 125 ngày.

(Brice Pedroletti, LeMonde 30/12/2018) Chế độ Bắc Kinh lưu đày người Kazakhstan và người Duy Ngô Nhĩ trong những trại cải tạo. Le Monde đã thu thập được lời chứng hiếm hoi của các cựu tù nhân.

Xếp hàng đôi, 500 tù nhân được quản giáo ra lệnh lên xe buýt, đội nón trùm đầu. Đến cuối cuộc hành trình, họ phát hiện một trại cải tạo mới, gần như tương tự với trại mà họ vừa rời đi.

« Có những tòa nhà mới xây, và những tòa nhà khác còn dang dở. Phải có đến 3.000 người, trong đó nhiều tù nhân người Kazakhstan như tôi – sinh ra ở Trung Quốc và người ta bảo không nên đổi quốc tịch. Có những người bị bắt do đã sử dụng WhatsApp, người khác thì do nói ‘Assalamu alaykum’(Cầu bình an cho bạn, bằng tiếng Ả Rập) ».

Orinbek Koksebek, 38 tuổi, đã bị giam giữ 125 ngày tại Trung Quốc vào đầu năm 2018, nhưng không thể nói được có bao nhiêu người tù ở hai trại cải tạo mà anh đã bị nhốt, ở Tarbaghatay - tiếng Hoa là Tháp Thành (Tacheng) - một địa khu ở phía tây khu tự trị Duy Ngô Nhĩ ở Tân Cương, vuông góc với biên giới Kazakhstan.

Dù nói tiếng quan thoại rất dở, anh phải học thuộc lòng ba bài hát Trung Quốc : « Nghĩa dũng quân tiến hành khúc » (quốc ca Trung Quốc), và hai bài hát mao-ít là « Đông Phương Hồng », « Một hữu cộng sản đảng tụ một hữu tân Trung Quốc » (Không có đảng Cộng Sản, thì không có một nước Trung Hoa mới). Những người thẩm vấn anh nói, nếu không chấp hành thì phải ở tù 5 năm. Anh bị biệt giam sáu lần – một không gian đen ngòm, hết sức chật hẹp – mỗi lần 24 tiếng đồng hồ, chỉ được cho ăn mỗi một chiếc bánh rán, không có nước.

Orinbek Koksebek, và ba người bạn cựu tù khác gặp ở Almaty (Kazakhstan) hay Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), là những nhân chứng hiếm hoi của chương trình bắt cải tạo hàng loạt người thiểu số theo đạo Hồi ở Tân Cương, vùng đất rộng mênh mông ở cuối Trung Á, mà chế độ cộng sản Bắc Kinh quản lý bằng bàn tay sắt.

Tại đây người Duy Ngô Nhĩ, với dân số 11 triệu ở khu tự trị Tân Cương, và cả người Kazakhstan (1,5 triệu), bị bắt vào các nhà tù bí mật, những trường học của đảng, và cả những trại cải tạo rộng mênh mông mới được xây dựng, trong đó khoảng 60 trại bị phát hiện nhờ hình ảnh vệ tinh và các chuyên gia.

Về mặt chính thức, Trung Quốc nói rằng đó chỉ là các trung tâm giáo dục người cực đoan và « trung tâm huấn nghiệp » dành cho người thiểu số, học viên được trả thù lao khi làm việc. Theo đài RFA, một số trại đang được sửa chữa theo hướng này để đón tiếp các thanh tra nước ngoài trong tương lai, và như vậy họ sẽ không thấy được thực tế của các « quần đảo ngục tù » Trung Quốc.

Tống giam tùy tiện

Những cái cớ để giam giữ trong chương trình siêu dân tộc chủ nghĩa và chống tôn giáo này là rất tùy tiện, không có cơ sở pháp lý và đôi khi phi logic. 

Orinbek Koksebek sống tại Kazakhstan từ năm 2005, tại thành phố Semei, gần biên giới Nga. Anh đã nhập quốc tịch Kazakhstan và chỉ trở lại Trung Quốc hai lần để thăm thân nhân, vào năm 2016 và cuối 2017. Chuyến thăm cuối cùng này thật tồi tệ : tại hải quan Trung Quốc, anh bị phê phán là đã rời Hoa lục mà không từ bỏ quốc tịch Trung Quốc. Anh phải ký vào một tờ giấy bằng tiếng Hoa, mà người ta bảo đảm là để thôi quốc tịch, và về nhà chờ đợi thủ tục xong xuôi.

Ngày 15/12/2017, công an đến tìm anh để hộ tống đến biên giới Kazakhstan, cách đó khoảng 20 kilomet, khẳng định rằng tất cả đều ổn thỏa. « Trước hết họ đưa tôi đến đồn công an với cớ cần phải ký giấy, rồi đến một bệnh viện làm xét nghiệm. Sau đó chúng tôi bước vào một trại có hàng rào bao quanh, như một nhà tù. Họ nói với tôi : anh chỉ phải ở đây ba ngày, đó chỉ là vấn đề thủ tục ».

Công an buộc Koksebek cởi quần áo, còng tay và chân, đánh đập khi anh phản đối và tống vào một buồng giam có giường tầng. « Một tuần sau, họ gọi tôi đến. Tôi ngỡ rằng sẽ được trả tự do. Họ bảo : ‘’Anh giữ hai quốc tịch, như vậy là mắc nợ Trung Quốc, và anh là một tên gián điệp’’. Họ nói rằng tờ giấy mà tôi đã ký khi nhập cảnh chứng tỏ tôi muốn giữ quốc tịch Trung Quốc, chứ không phải để từ bỏ - tôi không đọc được Hoa ngữ. Tôi kêu lên rằng tôi là công dân Kazakhstan ». Để trả lời, bốn tên đầu gấu tóm lấy hai tay, hai chân Koksebek quẳng vào một cái giếng sâu hai mét, xối nước lạnh xuống.

(Còn tiếp)