Phạm Thế Anh - Ơn Bác !

Nghệ sĩ Tiến Hợi trong vai Hồ Chí Minh.

Ngày xưa Tiến Hợi nhờ có ngoại hình giống và khả năng bắt chước giọng nói nên rất nổi tiếng với vai Bác Hồ. Tiến Hợi đóng vai Bác Hồ đạt đến mức khi nhắc đến diễn viên đóng vai Bác Hồ là người ta nghĩ ngay đến Tiến Hợi, hoặc nói đến Tiến Hợi người ta chỉ nghĩ đến vai Bác Hồ.

Ngoài đời thực cũng vậy, nhiều khi người ta cũng gọi Tiến Hợi là Bác. Có lần Tiến Hợi đi diễn khuya về chưa kịp cởi râu tóc, rửa hóa trang, thì bị cô vợ cầm cán chổi đuổi đánh chạy khắp phố. Bọn trẻ con í ới gọi nhau "Chúng mày ơi ra xem Bác Hồ bị vợ đánh", mà quên mất rằng đó chỉ là Tiến Hợi.

Vào những năm cuối 80 đầu 90 của thế kỷ trước, trong khi đa số các nghệ sĩ phải chạy ăn từng bữa thì Tiến Hợi lại có cuộc sống rất sung túc. Có những vở kịch, như vở Đêm Trắng, Tiến Hợi diễn tới hơn 300 lần ở khắp các tỉnh thành trong cả nước. Những dịp kỷ niệm, lễ lạt... Tiến Hợi chỉ cần đeo râu giả vào, hóa trang một chút rồi xuất hiện trước đám đông giơ tay vẫy vẫy và nói vớ vẩn một vài câu cũng kiếm cả trăm nghìn. Nhà văn Nguyễn Quang Lập trong một mẩu chuyện ngắn về người đóng vai Bác Hồ từng kể rằng Tiến Hợi ơn Bác lắm. Tiến Hợi nói rằng : “Mọi người ơn Bác một, tao ơn Bác một trăm.”

Tính tới 2015, cả nước có hơn một trăm tượng đài Hồ Chí Minh trong khuôn viên, trụ sở cơ quan và 31 tượng đài/quảng trường ở trung tâm hành chính. Hàng chục tỉnh thành khác cũng có quy hoạch dự án chờ phê duyệt. Năm 2015, Cục trưởng Mỹ thuật Nhiếp ảnh và Triển lãm, Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch, cho biết rằng 14 địa phương được đề xuất ưu tiên xây dựng tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh đến năm 2030 gồm: Bắc Kạn, Bắc Ninh, Bình Định, Đà Nẵng, Điện Biên, Hải Phòng, Hải Dương, Kiên Giang, Quảng Bình, Quảng Trị, Sơn La, Thái Bình, Thái Nguyên, Vĩnh Phúc. Đây là 14 tượng đài được ban xây dựng đề án duyệt từ 58 đề xuất của các địa phương.

Điều đáng nói là quy mô của các dự án này ngày càng lớn, lên tới hàng nghìn tỉ đồng. Nhiều tỉnh hàng năm phải xin gạo cứu đói từ trung ương nhưng vẫn ưu tiên xây dựng tượng đài và quảng trường Hồ Chí Minh. Hàng loạt sai phạm liên quan đến thu chi tài chính và chất lượng các công trình cũng được phát hiện. 

Có một điểm chung là các dự án này đều được thuyết minh với mục tiêu là nhằm "Đáp ứng nguyện vọng và tình cảm biết ơn sâu sắc của đồng bào các dân tộc Tây Bắc nói chung và nhân dân các dân tộc tỉnh Sơn La nói riêng đối với lãnh tụ Hồ Chí Minh" như ở Sơn La, hay “Thể hiện tấm lòng kính yêu của nhân dân tỉnh Nghệ An và nhân dân cả nước đối với lãnh tụ Hồ Chí Minh” như ở Nghệ An” v.v. Với mục tiêu như thế, sẽ chẳng có ông đảng viên nào dám phản biện, nếu không muốn bị coi là những thành phần đã tự diễn biến, tự chuyển hóa.

Chẳng biết nhân dân ơn lãnh tụ đến đâu, nhưng các cán bộ thực hiện dự án ắt hẳn phải ơn Bác đến vài đời, hơn cả Tiến Hợi.

PHẠM THẾ ANH 06.11.2018 (Tựa bài do Thụy My đặt)