 |
| Bà Aung San Suu Kyi vẫy chào ngườ ủng hộ trước khi vào phòng phiếu, 08/11/2015. |
(Bruno
Philips, Le Monde 10/11/2015) Đảng cầm quyền do các cựu tướng lãnh thành lập đã
nhìn nhận thất bại trong cuộc bầu cử Quốc hội hôm Chủ nhật, kỳ bầu cử tự do đầu
tiên từ một phần tư thế kỷ. Liên đoàn Quốc gia Vì dân chủ của bà Aung San Suu
Kyi chiếm được 70% số ghế.
Sự đón tiếp của báo chí, người ủng hộ và đám đông
dành cho bà tại một trường học ở Răngun được chuyển đổi thành phòng phiếu, một
lần nữa đã khẳng định bà Aung San Suu Kyi không chỉ là một nữ chính khách :
sự xuất hiện của bà trước công chúng đã như một ngôi sao nhạc rock, đối tượng
của một sự tôn sùng đáng ngạc nhiên.
Khi chiếc xe của bà đến nơi vào khoảng 9 giờ sáng
Chủ nhật 8/11, tại một ngôi trường nhỏ của khu dân cư nằm gần căn nhà kiểu
thuộc địa, nơi Aung San Suu Kyi đã trải qua 15 năm quản thúc trong thời kỳ độc
tài quân sự, người ta chứng kiến một sự cuồng nhiệt tập thể. Được các cận vệ
bảo vệ, bao quanh là một đám đông phóng viên và « fan cuồng » giơ cao
điện thoại di động, máy tính bảng, máy chụp hình và máy quay phim, giải Nobel
hòa bình phải rất chật vật mới vào được bên trong phòng phiếu.
Bà ra khỏi vài phút sau đó, ngón trỏ nhuốm mực đen,
bằng chứng cho thấy người cử tri đã bỏ phiếu tại đây.
Trong khi chờ đợi kết quả sẽ mang lại chiến thắng
cho Liên đoàn Quốc gia Vì dân chủ (LND), đảng của « Lady », các cử
tri đã hưởng ứng nguyên tắc phổ thông đầu phiếu : 80% trong số 30 triệu
người có quyền đi bầu đã đến các phòng phiếu, trong khuôn khổ cuộc bầu cử tự do
đầu tiên ở Miến Điện từ một phần tư thế kỷ qua.
Thứ Hai 9/11, trong lúc việc kiểm phiếu vẫn đang
tiếp tục, Htay Oo, chủ tịch lâm thời đảng cầm quyền - đảng Liên minh Liên đới
và Phát triển (USDP) - đã công nhận thất bại. Những kết quả ban đầu trên toàn
quốc cho thấy chiến thắng vang dội của LND, mà theo phát ngôn viên Win Htein
của đảng này, đã giành được trên 70% ghế ở Quốc hội, đủ để thành lập chính phủ.
Tại Răngun, đảng đối lập chiếm được 12 ghế đầu tiên - theo ủy ban bầu cử. « Tôi nghĩ rằng nhân dân đã đoán biết
được kết quả, dù tôi không nói gì cả » - bà Aung San Suu Kyi nói với
đám đông tụ họp trước trụ sở đảng.
 |
| Ảnh của nhà đối lập chiếm trang nhất một số tờ báo Miến Điện. |
« Một con tàu lớn »
Ủy ban bầu cử trước đó đã thận trọng quyết định hủy
việc bỏ phiếu tại những quận thuộc các bang người thiểu số Kachin, Chan và
Karen : các trận đánh giữa quân đội và các nhóm ly khai tiếp diễn, và
không khí bất an ngự trị tại các vùng này khiến việc đi bầu trở nên quá nguy
hiểm.
Tựa của các báo cho thấy tầm vóc của sự thay đổi
trong bốn năm qua, từ khi tập đoàn quân sự cầm quyền từ năm 1962 tự giải
thể : « Bình minh của một kỷ
nguyên mới, hàng triệu người đi bỏ phiếu trong cuộc bầu cử lịch sử » -
tít trang nhất của tờ « The New
Light of Myanmar », một loại « Pravda »
(« Sự Thật », báo chính thức của đảng Cộng sản Liên Xô
cũ – ND) của chế độ cũ…
Khi ra khỏi phòng phiếu nơi Daw Suu (Bà Suu) vừa bỏ phiếu, một nhân vật đáng kính vào sáng Chủ
nhật giữ một khoảng cách trước sự kiện : Hla Maung, 71 tuổi, nhà địa chất
về hưu, khẳng định « cần phải kiên
nhẫn ». « Các thay đổi không thể diễn ra trong một sớm một chiều.
Miến Điện là một con tàu lớn không thể bỗng chốc chuyển hướng. Tôi không chờ
đợi những đổi thay kịch tính trước năm, sáu năm tới. Và tôi e nhiều người nghĩ
rằng tất cả sẽ diễn tiến rất nhanh, hy vọng những điều bất khả ».
Gần nhà tù Insein, nơi Maung Maung Oo, 51 tuổi, đã bị giam giữ hơn một chục năm trong thời kỳ tập đoàn quân sự, cựu vệ sĩ của bà Suu Kyi
nay là một ứng cử viên, tỏ ra thận trọng khi được hỏi ý kiến về phản ứng của quân đội trước khả năng NLD thắng áp đảo : « Hãy
còn quá sớm để nói. Tôi nghĩ rằng cuộc bầu cử là tự do. Nhưng liệu không có gian lận hay không ? Còn phải
xem… »
Tổng thống Thein Sein, cựu Thủ tướng thời độc tài cũ, hôm 3/11 đã khẳng định : « Tôi muốn nhắc lại rằng chính phủ và
quân đội sẽ tôn trọng kết quả ».
Năm 1990, khi diễn ra các cuộc bầu cử tự do cuối
cùng, LND đã chiến thắng. Nhưng Aung San
Suu Kyi đã bị quản chế từ năm trước đó. Tập
đoàn quân sự quyết định làm ngơ trước kết quả. Kỳ bầu cử mới đây năm 2010, đã bị gian
lận quy mô và bị LND tẩy chay, trong lúc « Lady » vẫn kín tiếng.
 |
| Người ủng hộ tập trung trước trụ sở LND ngày 09/11/2015. |
25% số ghế dành cho quân đội
Trong khi mọi người chờ đợi một số bất thường, có vẻ như cuộc bầu cử nhìn chung là diễn ra êm ả. Những người có trách nhiệm trong ủy ban bầu cử, gồm đại đa số
là các cựu quân nhân, cũng như chính phủ
hiện nay xuất thân từ tập đoàn quân sự, có thể để xảy ra một số gian lận ?
Nhà văn kiêm chuyên gia về Miến Điện, Bertil Lintner
không nghĩ như thế : « Vấn đề chính là không ai tin vào chính phủ, dù họ đàng hoàng, người ta vẫn không tin và cho rằng có thể có những thủ
thuật nào đó » - ông nói với báo
mạng Irrawady, tờ báo do những người lưu vong ởThái Lan trong thời kỳ độc tài trước đây chủ
trương. « Tôi
không tin là chính quyền sẽ gian lận bầu cử, bởi vì có quá nhiều điều được đặt
cược : tính chính danh và vị thế của Miến Điện trên trường quốc tế. Tôi nghĩ
rằng chính phủ muốn cuộc bầu cử này càng cởi mở, tự do và minh bạch càng
tốt ».
Ngoại trưởng Mỹ John Kerry hôm Chủ nhật đã ghi nhận « các trở ngại về cơ cấu và hệ
thống » tiếp tục xuất hiện trên con đường dân chủ hóa toàn diện. Nhất
là việc 25% số ghế trong Quốc hội mặc nhiên dành cho quân đội, theo Hiến pháp
2008 trong thời kỳ độc tài. Rằng một số sắc tộc thiểu số như người Rohingya
theo đạo Hồi ở bang Arakan « không
thể thực hiện quyền đầu phiếu », vì dân tộc này bị loại khỏi danh sách
135 sắc tộc được chính thức công nhận. Và cuối cùng, một số ứng cử viên đã bị
loại « một cách tùy tiện ».
Ông Kerry nói : « Cuộc bầu cử
này là một tiến bộ ý nghĩa, nhưng chưa phải là hoàn hảo ».
Cho dù mọi người đều chờ đợi chiến thắng của LND,
chủ nghĩa thực tế và hoài nghi vẫn còn ngự trị nơi nhiều người. Chỉ tính đến số
ghế dành riêng cho quân đội ở Quốc hội, thì LND phải đạt tỉ lệ phiếu 67% để
giành được đa số. Và theo Hiến pháp thì bà Aung San Suu Kyi, vợ góa của một
người Anh và có hai con, không thể trở thành nguyên thủ quốc gia.
« Xu
hướng chuyên chế của Aung San Suu Kyi, đang là chúa tể trong đảng của bà, làm tôi lo
ngại ít nhiều » - Hla Maung
thổ lộ. Phản ứng của Myo Yan Naung Thein, cựu tù chính trị, nguyên giáo sư
tiếng Pháp và hiện là người phụ trách Trung tâm nghiên cứu chiến lược của LND,
tự cho là tai mắt của « Lady » : « Không
một ai trong đảng dám có quyết định mà không có sự đồng ý của bà. Đó là một
điều tốt. Người ta lên án bà chuyên chế ? Nhìn chung, đó là điều cần
thiết. Nếu đảng không nói cùng một tiếng nói, thì sẽ bị tan rã ngay từ bên
trong. Và các đối thủ trước mặt chúng tôi không phải là những nhà dân chủ… »
Mời đọc lại:
Aucun commentaire:
Enregistrer un commentaire
Remarque : Seul un membre de ce blog est autorisé à enregistrer un commentaire.